Advies 106: De Vlaamse deelname aan grote internationale onderzoeksinfrastructuur

Minister Moerman vroeg de VRWB of de investeringen (federaal en Vlaams) in big science wel beantwoorden aan een wetenschappelijke nood en welke de te verwachten wetenschappelijke en economische return is. Advies 106, gebaseerd op een uitgebreid syntheserapport, is het resultaat. Big science gaat over internationale wetenschappelijke topprojecten die de middelen van één land en één discipline te boven gaan, zoals CERN, ESRF, grote telescopen...Vanuit wetenschappelijk oogpunt, en rekening houdend met de hoge kostprijs, kun je niet anders dan deelnemen, vindt de VRWB. Toch kunnen we de geboden mogelijkheden om aan deze onderzoeksinfrastructuren deel te nemen, nog beter benutten. Dit wordt voor een groot deel bepaald door de beschikbaarheid van voldoende Vlaamse middelen. De financiering van de experimenten valt immers buiten het federale lidgeld en gebeurt in Vlaanderen voornamelijk via het FWO. Hier wringt het schoentje. De dimensie (omvang, financiële behoeften, looptijd) en aard van het onderzoek zijn meestal zeer verschillend van deze van klassieke FWO-projecten. Om dit op te vangen stelt de VRWB een getrapt financieringssysteem voor: (1) het federale lidgeld als toegangsticket, (2) een nieuwe specifieke, recurrente kredietlijn bij het FWO voor institutionele, logistieke kosten en (3) de eigenlijke kost van het onderzoeksproject. De economische return naar Vlaanderen, die voortvloeit uit het lidmaatschap, is niet goed en is bij CERN zelfs totaal ondermaats. Een gebrekkige informatiedoorstroming omtrent de opportuniteiten die zich voor industriële partners aandienen is hiervan een belangrijke oorzaak. De VRWB beveelt een actieve politiek van informatiedoorstroming en -uitwisseling aan. Zowel het capteren, het doorgeven als het gebruiken van de informatie is hierin een belangrijk gegeven.