Advies 66: Advies bij de mededeling van de Europese Commissie ‘naar een Europese Onderzoeksruimte’

Op 18 januari 2000 lanceerde de EU-commissaris Philippe Busquin zijn mededeling 'Naar een Europese onderzoeksruimte". Op vraag van Vlaams minister Dirk Van Mechelen van Economie, Ruimtelijke Ordening en Media formuleerde de VRWB een zeer genuanceerd advies. De VRWB juicht de pogingen van Busquin toe om een vernieuwend Europees onderzoeksbeleid op de sporen te zetten. Nochtans trapt hij volgens de VRWB een paar open deuren in en vindt de Raad de nota over het algemeen erg vaag. Busquin wijst terecht op de knelpunten, maar in plaats van ongenuanceerd de klemtoon te leggen op de Europese onderzoeksachterstand tegenover de VS en Japan, zou de VRWB het beter vinden het Europese beleid pragmatisch te stoelen op de positieve, bestaande elementen en de reële noden. In zijn nota legt Busquin wel een aantal positieve noten zoals zijn pleidooi voor een Europese aanpak en coördinatie van de aanwezige infrastructuur, het op elkaar afstemmen van de verschillende programma's en het openstellen van nationale onderzoeksprogramma's voor andere lidstaten om te komen tot één Europese onderzoeksruimte. Er wordt terecht ook aandacht besteed aan de grotere rol voor vrouwen in het onderzoek en de tanende interesse voor de betàwetenschappen, het benchmarken van de onderzoeksactiviteiten in lidstaten en regio's, het voorstel om meer samenhang te brengen in de studies over wetenschaps- en technologieverkenningen. Maar waarom wordt in de nota de rol van de universiteiten niet erkend? Waarom komt onderzoek in niet-technologisch geboden disciplines niet of te weinig aan bod? Waarom zo bitter weinig aandacht voor het stimuleren van innovatie en technologie (in KMO's)? Waar blijft de wetenschappelijke uitwisseling met de ontwikkelingslanden? Wat bedoelt Busquin precies met Centres of Excellence? Welke maatregelen voorziet men om Europa aantrekkelijker te maken voor onderzoekers? En tot slot, waarom rept de nota met geen woord over kwaliteitsbewaking van het wetenschappelijk onderzoek? Conclusie: een goede poging, maar met een te enge kijk op wetenschappelijk onderzoek. Veel zal dus afhangen van de praktische uitwerking van de voorgestelde beleidslijnen.