Advies 92: Een beleidskader voor Competentiepolen en Strategische Onderzoekscentra

Viceminister-president Fientje Moerman wenst een beleidskader uit te werken waarin alle initiatieven onder de vroegere verzamelnaam 'excellentiepolen' kunnen ondergebracht worden. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen Competentiepolen en Strategische Onderzoekscentra. Ze vraagt hieromtrent advies aan de VRWB. De VRWB staat positief tegenover het voorstel. In zijn Memorandum stelde de Raad al dat er nood is aan een transparant beleids- en selectiekader en organisatieproces inzake excellentie in strategische sectoren. Er is momenteel een veelheid en verscheidenheid aan dergelijke initiatieven in Vlaanderen. Daarom pleit de VRWB dat de Vlaamse overheid zeer zuinig zou omspringen met het opstarten van nieuwe centra. Het maken van strategische keuzes door de Vlaamse regering moet degelijk worden onderbouwd en met grote betrokkenheid van de actoren. Een bruikbaar instrument hiervoor zijn de wetenschaps- en technologieverkenningen. Het proces van de genese, alsook de selectie van dergelijke strategische initiatieven moet transparant verlopen, met kwaliteit als belangrijkste parameter. Verder is het aangewezen dat de overheid met deze nieuwe centra een beheersovereenkomst afsluit van maximum vijf jaar, gevolgd door een grondige evaluatie. Naast aanbevelingen bij algemene beleidsopties geeft de VRWB ook advies bij de concrete uitwerking. De opsplitsing van de allesomvattende term 'excellentiepolen' in twee nieuwe begrippen, met een verschillende genese, ontwikkeling en finaliteit van de centra, is een goede zaak en kan leiden tot meer duidelijkheid in de beslissingskanalen. Beide initiatieven moeten duidelijk onderscheiden budgetlijnen en geëigende evaluatieprocedures krijgen. Voor de nieuwe initiatieven zou best al na twee of drie jaar worden nagegaan of de doelstellingen kunnen gerealiseerd worden. Dit moet ook voor de serie recent opgerichte centra. Diepgaande evaluaties kunnen dan met een gepaste regelmaat worden uitgevoerd. De VRWB begrijpt dat de Vlaamse overheid bepaalde initiatieven prioritair wil behandelen, maar waarschuwt er voor om dit al te zeer vraag gestuurd (maatschappij, industrie) te laten gebeuren. De organisatie met betrekking tot intellectuele eigendom is nog onvoldoende uitgewerkt en stimuleert nog te weinig de vlotte samenwerking tussen de actoren. Er moet terdege rekening gehouden worden met de decretale opdracht van de universiteiten. De opdracht van de diverse overheidsadministraties bij de opvolging van de kenniscentra dient vooraf uitgeklaard te worden om een 'conflict of interest' te vermijden. De VRWB is van plan in een volgende bespreking meer in detail reflecteren over de uitwerking van het hele proces (genese proces, selectie, organisatie, beheersovereenkomst, IP-regeling, opvolging, evaluatie, ...).