Rapport: Transformatiegericht Innovatiebeleid. Een gezamenlijke landenstudie van VARIO en de AWTI

Lessen uit Zweden, Zwitserland en Oostenrijk

VARIO en zijn Nederlandse zusterraad, AWTI, werkten parallel aan een adviestraject over transformatiegericht innovatiebeleid. Dat is een nieuwe generatie van innovatiebeleid dat zowel transitie- als missiegedreven innovatietrajecten omvat. Het leidt tot economische en diepe maatschappelijke systeemverandering. De AWTI publiceerde zijn advies over transformatiegericht innovatiebeleid midden december, het VARIO-advies is gepubliceerd begin 2024.

Ter onderbouwing van de eigen advisering, onderzochten VARIO en de AWTI in een gezamenlijke landenstudie ook hoe transformatiegericht innovatiebeleid vorm wordt gegeven in Zweden, Zwitserland en Oostenrijk. Daarbij was het de bedoeling om te leren van de beleidsaanpak van deze landen, rekening houdend met het feit dat deze nieuwe beleidsaanpak over het algemeen nog erg jong is om nu al resultaten en impact te zien.

De aanpak van transformatiegericht innovatiebeleid is voor de drie landen telkens anders, onder meer afhankelijk van het bestaande O&I-systeem en de voorgeschiedenis ervan. Wel valt het op dat ook Zwitserland en Oostenrijk, met een sterke bottom-up traditie, het noodzakelijk vinden om zich parallel aan het klassieke innovatiebeleid te richten op maatschappelijke uitdagingen. Uit de Zweedse landenstudie blijkt bovendien dat de sturing verder moet gaan dan enkel het bovenaf vastleggen van doelstellingen. Uit de drie landenstudies zijn ook lessen te trekken op het gebied van coördinatie en afstemming van beleid tussen innovatie en de ‘probleemdomeinen’ (bv. Energie, Mobiliteit, Omgeving…).